Türklerde Bayrak
Müslümanlıktan önce Eski Türklerde her boyun, katı maddelerden yapılan, gönder yada mızrağın ucuna takılan bir çeşit bayrak olan kendine özgü bir "alem"i vardı. Müslüman Türk devletlerindeyse, devletin ve hükümdarın belirtilerinin yanı sıra bayrak da kullanıldı.
Osmanlı devletinde, donanma bayrakları, Mahmud I döneminde ve daha sonra yeşildi. Selim III, bayrağın rengini kırmızıya dönüştürürken, hilal biçimindeki ayın karşısına da sekiz köşeli bir yıldız ekletti. Yeniçeri ocağının kaldırılmasından(15 Haziran 1826) sonra, bayrak yerine "sancak" adı kullanılmaya başlandı. Kırmızı zemin üstüne hilal biçimli ay ve sekiz köşeli yıldızdan oluşan bayrak, XIX. yy'ın ilk yarısında Osmanlı İmparatorluğu'nun resmi bayrağı olarak kabul edildi. Bayrak üstündeki yıldız, Abdülmecit döneminde beş köşeli hale getirildi. Saltanat kaldırılıp (1 Kasım 1922) cumhuriyet ilan edilince, yalnız iki bayrak varlığını korudu: Ulusal bayrak, Hilafet Bayrağı. Hilafetin kaldırılmasıyla hilafet bayrağı da tarihe karıştı.
Günümüzdeki Türk bayrağı, 29 Mayıs 1936'da çıkarılan bayrak yasasıyla kesin biçimini almış ve boyutları kesin olarak belirlenmiştir. Türk bayrağının ölçülerinde temel birim bayrağın genişliğidir. Bayrak yasasına göre, Türk bayrağında, (A) dış ay merkezinin uçkurluğa uzaklığı genişliğinin 1/2'sine, (B) ayın dış çemberinin çapı genişliğin 1/2'sine, (C) ayın iç ve dış merkezlerinin birbirine uzaklığı genişliğin 1/16'sına, (D) ayın iç çemberinin çapı genişliğin 2/5'ine, (E) yıldız çemberi ile ayın iç çemberi arasındaki uzaklık genişliğin 1/3'üne, (F) yıldız çemberi çapı genişliğin 1/4'üne, (L) bayrak boyu genişliğin 11/2'sine, (M) uçkurluk genişliği bayrak genişliğinin 1/30'una eşit olmalıdır.
.
Gene bayrak yasasına göre, bayrağın örneğini içeren bir madde yada eşya, basılacak ve oturulacak yerlere serilemez; bayraktan perde, örtü, vb. dikilemez; bayrak yalnızca özel direk yada göndere çekilebilir; direk yada göndere çekilen bayrak, yırtık, delik, sökük, kirli, rengi solmuş, buruşuk olamaz.
Cumhurbaşkanlığı forsunun sol üst köşesinde, çember biçiminde dizilmiş, her biri günümüze kadar kurulmuş bağımsız Türk devletlerini simgeleyen 16 yıldız vardır; çemberin ortasındaysa, 17.bağımsız Türk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti'ni simgeleyen 16 ışınlı bir güneş bulunur.
Türk Cumhuriyetleri'nin Bayraklarının Anlamı
Azerbaycan Cumhuriyeti
Azerbaycan bayrağı ilk kez bağımsız oldukları 1918 - 1920 yıllarında hazırlandı ve resmi olarak ilk kez 1991 yılında kullanılmaya başlandı. Bayraktaki mavi renk gökyüzünü, kırmızı renk bağımsızlığı, yeşil renk ise yeryüzünü simgeler. Kırmızı üzerindeki ay - yıldız, halkın İslam inancını, sekiz köşeli Azeri yıldızı ise ülkedeki sekiz etnik grubu temsil eder.
Kazakistan Cumhuriyeti
Kazakistan bayrağı ilk kez 1992 yılında tasarlandı ve resmi olarak kullanılmaya başlandı. Bayraktaki mavi fon bulutsuz bir gökyüzünü simgeler. Bayrağın ortasında bulunan altın güneş sevginin, süzülen kartal figürü ise özgürlüğün simgesidir.
Kırgızistan Cumhuriyeti
Kırgızistan bayrağı, ülkenin bağımsızlığını ilan ettiği yıl olan 1992 yılında hazırlandı. Bayrağın ortasında parıldayan bir güneş figürünün ortasında kuş bakışı bir "yurt" (göçebe çadırı) betimlenmiştir. Bayraktaki "yurt" figürü geleneksel göçebe hayatını, güneşin etrafındaki 40 adet ışın demeti ise, bu topraklarda yaşayan 40 farklı göçmen aşireti temsil eder.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Kıbrıs 1960 yılında İngiltere'den tam bağımsızlık kazandığı zaman iki toplumlu tek bir devletti ve tek bir bayrağı vardı. Beyaz zemin üzerinde sarı renkli Kıbrıs resmi yeşil zeytin dalları ile çevreleniyordu. 1993 yılında egemenliğini ilan eden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin bugünkü bayrağı beyaz zemin üzerinde kırmızı ay - yıldızdan oluşmaktadır.
Özbekistan Cumhuriyeti
Özbekistan bayrağı ilk kez 1991 yılında kullanılmıştır. Bayraktaki mavi renk Timur'un bayrağını, beyaz barışı, yeşil doğayı, kırmızı ise sadakati simgeler. Hilal İslam'ın geleneksel simgesidir, 12 yıldız ise Hicri takvimdeki ayları simgeler.
Türkmenistan Cumhuriyeti
Türkmenistan bayrağı 1992 yılında kullanılmaya başladı. Bir yarışma sonucu hazırlanan bayrağın yeşil zemin üzerindeki hilal ve beş köşeli yıldızı İslam'ın geleneksel simgeleridir. Beş yıldız, Türkmenistan'da yaşayan beş topluluğu simgeler. Bayrağa ayrıca Türkmen kilimi desenleri eklenmiştir.
Bayrak
Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü...
Kızkardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü,
Işık ışık, dalga dalga bayrağım,
Senin destanını okudum, senin destanını yazacağım.
Sana benim gözümle bakmayanın
Mezarını kazacağım.
Seni selamlamadan uçan kuşun
Yuvasını bozacağım.
Dalgalandığın yerde ne korku, ne keder...
Gölgende bana da, bana da yer ver!
Sabah olmasın, günler doğmasın ne çıkar!
Yurda, ay-yıldızının ışığı yeter.
Savaş bizi karlı dağlara götürdüğü gün
Kızıllığında ısındık;
Dağlardan çöllere düşürdüğü gün
Gölgene sığındık.
Ey şimdi süzgün, rüzgarlarda dalgalı;
Barışın güvercini, savaşın kartalı...
Yüksek yerlerde açan çiçeğim;
Senin altında doğdum,
Senin dibinde öleceğim.
Tarihim, şerefim, şiirim, herşeyim;
Yer yüzünde yer beğen:
Nereye dikilmek istersen,
Söyle, seni oraya dikeyim!
Arif Nihat Asya